به لیمو

به‌لیمو

به‌لیمو نام یک گیاه دارویی معطر است که بوی خوشایند لیمو را دارد. درختچهٔ این گیاه ۱٬۵ تا ۲ متر است که گاهی بیشتر هم می‌شود.^[۲] و دارای برگ‌های ساده سرنیزه‌ای به طول ۷ تا ۱۰ سانتی‌متر با قاعده گره‌ای و عموماً به‌صورت دسته‌های سه تایی در هر گره است. گل آذین انتهایی و بصورت خوشه‌های باریک، جام گل کوچک و به‌طور مشخص واجد دو لب، ارغوانی رنگ پریده، میوه هستکی و دارای ۲۱ عدد بذر است. این گیاه بومی آمریکای جنوبی بوده و به طور طبیعی رویش آن در آرژانتین، شیلی و پرو گزارش شده‌است و از آن جا به سایر نقاط جهان از جمله ایران رفته‌است و کشت می‌شود. در ایران این گیاه در استان‌های شمالی و باغ‌ها کشت می‌شود.

خواص و کاربردها

برگ‌ها بخش دارویی این گیاه هستند و بویی شبیه لیمو دارند. برگ‌ها را در اواخر تابستان جمع‌آوری می‌کنند. پودر برگ گیاه به‌لیمو به رنگ سبز مات و دارای بوی معطر، طعم آن تند و کمی تلخ است. از به‌لیمو در درمان سوء هاضمه، نفخ، سردردهای یک طرفه، دردهای عصبی، سرگیجه و علائم سرماخوردگی استفاده می‌شود بعلاوه در تقویت حافظه و ایجاد آرامش و درمان بی خوابی نیز مفید است. همچنین به عنوان ادویه در مصارف خانگی نیز کاربرد دارد. اسانس به‌لیمو دارای خواص باکتری کش و حشره کش بوده و همچنین در صنعت عطرسازی نیز از آن استفاده می‌شود.

در بیماران دچار نارسایی کلیوی و همچنین در دوران آبستنی و شیردهی باید از مصرف زیاد به‌لیمو اجتناب کرد. استفاده موضعی به‌لیمو ممکن است باعث حساسیت پوستی شود. برگ و اسانس به‌لیمو را باید دور از نور، در جای خنک و سربسته نگهداری کرد. از فراورده‌های موجود در بازار آن می‌توان به چای ورون اشاره کرد.^[۳]

نوشیدن دم کردهٔ گیاه به‌لیمو به صورت چای طرفداران زیادی دارد.

خواص درمانی دم نوش به‌لیمو

دم‌نوش به‌لیمو فوق‌العاده آرام بخش و تسکین دهنده اعصاب است. اسانس این گیاه در صنایع غذایی و در تهیهٔ انواع عطر و ادکلن بسیار کاربرد دارد. برای تقویت حافظه می‌توان از عرق به‌لیمو استفاده کرد. به‌لیمو برای تقویت معده در ردیف بهترین داروها قرار می‌گیرد که برای این منظور بهتر است همیشه به صورت دم کرده مانند چای مصرف شود. این دمنوش به رفع تپش قلب کمک می‌کند. این دمنوش آرام بخش است، استرس و خستگی‌های روحی را کاهش داده و برای درمان بی خوابی مناسب است. مناسب برای درمان سرماخوردگی و سرفه است. به‌لیمو یکی از بهترین داروها جهت تقویت معده می‌باشد و همچنین خاصیت ضد نفخ دارد. این دمنوش جهت التیام سر درد و میگرن مناسب می‌باشد.^[۴]

پژوهشگران ایرانی در مطالعه‌ای بر روی عصاره‌ی به‌لیمو دریافتند که عصاره‌ این گیاه می‌تواند به درمان دردهای عصبی یا نوروپاتیک کمک کند.[۱]

منابع

1-     فرهنگ سخن، کلمه به‌لیمو

2-     «به لیمو». دانشنامه رشد.

3-     "Aloysia citrodora Palau", Germplasm Resources Information Network, United States Department of Agriculture, 2010-02-04, retrieved 2010-04-12

4      - به لیمو». سایت آفتاب، ۲۹فروردین ۱۳۸۵.